زمان مطالعه: ۷ دقیقه

با شروع فصل گرما، کارایی صحیح کولرگازی نقش مهمی در تأمین آسایش منزل دارد. اگر کولر شما به خوبی خنک نمی‌کند یا آب نشت می‌دهد، شاید وقت آن رسیده که خودتان سرویس آن را انجام دهید و یا در نهایت با خرید کولر گازی به پیشواز تابستان بروید. در این مقاله مراحل سرویس کولرگازی دیواری را بررسی کرده و نکات ایمنی و زمان‌های مناسب برای سرویس آن را بیان می‌کنیم.

ابزارهای مورد نیاز برای سرویس کولر گازی دیواری

پیش از آن‌که به سراغ سرویس یا تعمیر کولر گازی بروید، تهیه ابزارهای مورد نیاز نقش مهمی در سرعت و دقت کار شما دارد. استفاده از ابزار مناسب نه تنها باعث می‌شود آسیب‌های احتمالی کاهش یابد، بلکه روند سرویس را نیز حرفه‌ای‌تر و ایمن‌تر پیش می‌برد.

• پیچ‌گوشتی دو سو و چهار سو
• دستگاه فشار هوا (بلوور یا کمپرسور باد)
• پارچه نخی تمیز و ضدخش
• اسپری شست‌وشو یا مواد شوینده ملایم
• پمپ خلا (برای شارژ گاز در صورت نیاز)
• مانومتر و شلنگ گاز مبرد
• فرچه نرم یا مسواک قدیمی
• سطل یا لگن جهت جمع‌آوری آب کثیف
• دستکش عایق و عینک ایمنی

چرا کولرگازی خنک نمی‌کند؟

یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که کاربران کولر گازی با آن روبرو می‌شوند، کاهش یا توقف سرمایش دستگاه است. دلایل مختلفی می‌تواند پشت این مشکل باشد که شناخت آن‌ها می‌تواند در رفع سریع‌تر ایراد مؤثر واقع شود:

۱. کثیفی فیلترها و کویل‌ها که مانع جریان هوای مناسب می‌شود

یکی از دلایل شایع در کاهش عملکرد سرمایش کولر گازی، تجمع گرد و غبار روی فیلترهای هوا و کویل اواپراتور یا کندانسور است. وقتی فیلترها کثیف باشند، جریان هوای ورودی به اواپراتور کاهش می‌یابد و سرمای کافی به محیط منتقل نمی‌شود. از طرفی، کثیفی روی کویل‌ها مانع تبادل حرارتی صحیح می‌شود و باعث می‌شود دستگاه نتواند گرمای داخل خانه را به بیرون منتقل کند. تمیز نگه‌داشتن این اجزا از ضروریات هر سرویس دوره‌ای است.

۲. کمبود گاز مبرد به دلیل نشتی یا سرویس نشدن طولانی‌مدت

گاز مبرد (مانند R22 یا R410a) نقش کلیدی در فرآیند سرمایش دارد که در مقاله تفاوت گاز مبرد R410A و R22 به شکل واضح بیان شده است . در صورتی که به‌مرور زمان یا به دلیل نشتی، فشار گاز کاهش یابد، کولر دیگر نمی‌تواند گرما را جذب و در نهایت فضا را خنک کند. این اتفاق به‌ویژه در دستگاه‌هایی که سال‌ها سرویس نشده‌اند، بسیار رایج است. شارژ مجدد گاز تنها باید توسط افراد مجرب و با تجهیزات تخصصی انجام شود.

۳. خرابی کمپرسور که قلب سیستم سرمایش است

کمپرسور، به‌عنوان قلب سیستم سرمایش، وظیفه فشرده‌سازی گاز مبرد و به جریان انداختن آن در سیستم را دارد. اگر کمپرسور آسیب ببیند یا بسوزد، چرخه سرمایش متوقف می‌شود و کولر دیگر هوای خنک تولید نمی‌کند. از نشانه‌های خرابی کمپرسور می‌توان به صدای غیرعادی، گرم شدن بیش‌ازحد یا روشن نشدن آن اشاره کرد. در چنین شرایطی، حتماً باید با تکنسین تماس گرفته شود.

۴. ایراد در برد الکترونیکی یا سنسورها که عملکرد سیستم را مختل می‌کند

برد الکترونیکی، فرمان‌دهنده اصلی به اجزای مختلف کولر گازی است و سنسورها نیز اطلاعات دمایی محیط و دستگاه را به آن منتقل می‌کنند. هرگونه اختلال در این مدارهایا خرابی سنسورها می‌تواند منجر به توقف عملکرد صحیح کمپرسور، فن یا حتی کل سیستم شود. این نوع ایرادات معمولا نیاز به ابزار تخصصی و دانش فنی دارد.

۵. نصب اشتباه یا نشت در لوله‌های ارتباطی میان یونیت داخلی و خارجی

اگر هنگام نصب اولیه یا جابه‌جایی کولر گازی، لوله‌های مسی حامل گاز مبرد به‌درستی متصل نشده باشند، ممکن است نشتی گاز ایجاد شود یا کارایی سیستم کاهش یابد. همچنین اگر طول لوله‌ها بیش از حد مجاز یا با شیب نامناسب نصب شده باشد، گردش گاز به‌درستی انجام نمی‌شود و کولر نمی‌تواند محیط را به‌طور مؤثر و کامل خنک کند. بازرسی دقیق اتصالات و استفاده از تجهیزات استاندارد هنگام نصب، این مشکل را برطرف می‌سازد.

علت نشت آب در کولر گازی

دیدن آب چکه‌کرده از یونیت داخلی کولر گازی می‌تواند نگران‌کننده باشد، اما این مشکل معمولا ناشی از چند عامل مشخص و قابل حل است. در این بخش به بررسی علت‌های اصلی نشت آب و راه‌های برطرف‌کردن آن می‌پردازیم:

• گرفتگی لوله درین (تخلیه آب) که معمولاً با استفاده نکردن طولانی‌مدت اتفاق می‌افتد.
• شیب نامناسب نصب یونیت داخلی که باعث برگشت آب به داخل می‌شود.
• یخ‌زدگی کویل اواپراتور و ذوب ناگهانی آن به دلیل کمبود گاز.
• فاسد شدن عایق اطراف لوله‌ها که باعث ایجاد چگالش بیش از حد می‌شود.

مراحل سرویس کولر گازی در منزل

سرویس منظم کولر گازی نه‌تنها عمر مفید دستگاه را افزایش می‌دهد، بلکه عملکرد آن را نیز بهینه می‌سازد. آشنایی با مراحل اصولی سرویس کولر گازی به شما کمک می‌کند تا بدون نیاز به تکنسین، از دستگاه‌تان مراقبت کنید.

۱. قطع برق کولر گازی از کلید مینیاتوری یا دوشاخه

اولین و مهم‌ترین قدم در سرویس کولر گازی، قطع کامل برق دستگاه است. این کار از طریق کلید مینیاتوری (در جعبه فیوز) یا در صورت وجود دوشاخه از طریق پریز انجام می‌شود. بی‌توجهی به این مرحله می‌تواند خطر برق‌گرفتگی یا آسیب به قطعات الکترونیکی را به همراه داشته باشد.

۲. باز کردن پنل جلویی یونیت داخلی و خارج کردن فیلترها

پس از قطع برق، پنل جلویی کولر گازی را به آرامی بالا زده و فیلترهای هوای داخلی را از جای خود خارج کنید. این فیلترها معمولاً با یک فشار سبک بیرون می‌آیند و نیازی به ابزار خاصی ندارند. حین باز کردن پنل مراقب باشید به لولاها یا قفل‌های پلاستیکی آسیبی نرسد.

۳. شست‌وشوی فیلترها با آب ولرم و صابون ملایم

فیلترها را با آب ولرم و صابون ملایم شست‌وشو دهید تا گرد و غبار، پرز و آلودگی‌ها از بین بروند. بهتر است از برس نرم یا دست برای پاک‌سازی استفاده کنید. پس از شست‌وشو، آن‌ها را در سایه و در محیطی خنک خشک کنید تا تغییر شکل ندهند.

۴. تمیز کردن کویل اواپراتور با اسپری مخصوص یا باد

اواپراتور که پشت فیلترها قرار دارد، محل عبور جریان هوای سرد است. برای افزایش کارایی آن، با اسپری شست‌وشوی مخصوص کولر یا باد کم‌فشار، پره‌ها و سطح آن را تمیز کنید. توجه داشته باشید از فشار زیاد باد یا لمس مستقیم با ابزار فلزی خودداری کنید، زیرا ممکن است به پره‌ها آسیب وارد شود.

۵. بررسی لوله تخلیه آب (درین) و باز کردن آن در صورت گرفتگی

لوله درین وظیفه تخلیه رطوبت تقطیرشده را بر عهده دارد. گرفتگی این لوله باعث نشت آب از یونیت داخلی می‌شود. با دمیدن باد یا عبور دادن یک سیم نازک در مسیر لوله می‌توانید مسیر آن را باز کرده و از تخلیه صحیح آب مطمئن شوید.

۶. بررسی یونیت بیرونی و تمیز کردن کویل کندانسور با فشار باد یا آب

یونیت بیرونی، گرمای جذب‌شده از داخل خانه را به بیرون منتقل می‌کند. کویل کندانسور در این واحد قرار دارد و تمیزی آن نقش زیادی در راندمان سرمایش دارد. با باد یا شلنگ آب ملایم کویل را تمیز کنید. اگر جرم‌های سخت وجود داشت، می‌توانید از اسپری تمیزکننده کندانسور استفاده نمایید.

۷. اطمینان از سلامت فن و کمپرسور و در صورت نیاز تماس با تکنسین

در همین مرحله بهتر است عملکرد فن بیرونی را بررسی کنید. در صورت شنیدن صداهای غیرعادی یا عدم چرخش روان، احتمال وجود مشکل در موتور فن وجود دارد. همچنین کمپرسور باید بدون لرزش یا صدای غیرطبیعی کار کند. در صورت وجود هرگونه ایراد فنی یا مشکوک، از تماس با تکنسین متخصص غافل نشوید.

۸. نصب مجدد فیلترها و بستن پنل و اتصال مجدد برق

پس از خشک شدن کامل فیلترها، آن‌ها را مجدداً در جای خود قرار داده و پنل جلویی را ببندید. حالا می‌توانید برق دستگاه را مجدداً وصل کنید. دقت داشته باشید که پنل به‌درستی چفت شده باشد تا جریان هوا به خوبی جریان پیدا کند.

۹. تست عملکرد کولر در حالت سرمایش و چک کردن دمای خروجی

در آخر، کولر را روشن کرده و آن را روی حالت سرمایش (cool) قرار دهید. با استفاده از دماسنج دیجیتالیا تماس دست می‌توانید دمای هوای خروجی را بررسی کنید. اگر کولر به‌سرعت شروع به خنک کردن کرد و دما کاهش یافت، سرویس شما موفق بوده است.

نکات ایمنی در هنگام تعمیر کولر گازی

انجام هرگونه تعمیر یا سرویس کولر گازی بدون رعایت نکات ایمنی می‌تواند خطرناک باشد. از آنجایی که این دستگاه با برق و گاز مبرد سروکار دارد، رعایت چند نکته اساسی برای پیشگیری از حوادث الزامی است.

• قبل از هرگونه کار، برق دستگاه را قطع کنید.
• از تماس مستقیم با برد و سیم‌کشی داخلی خودداری کنید.
• برای کار با گاز مبرد، از ماسک و عینک استفاده کنید.
• در صورت عدم مهارت فنی، بخش‌های حساس مثل شارژ گاز را به تکنسین بسپارید.
• از ابزارهای استاندارد و دستکش عایق استفاده کنید.

زمان مناسب برای سرویس کولر گازی

سرویس به‌موقع کولر گازی باعث می‌شود دستگاه در اوج گرمای تابستان دچار افت عملکرد نشود. دانستن زمان مناسب برای سرویس دوره‌ای به شما کمک می‌کند تا همیشه از سرمای دلپذیر آن بهره‌مند شوید. بهترین زمان برای سرویس دوره‌ای کولرگازی، ابتدای فصل بهار یا پیش از شروع استفاده مداوم است. این کار باعث جلوگیری از خرابی در تابستان و افزایش طول عمر دستگاه می‌شود. در صورت استفاده در زمستان (برای گرمایش)، سرویس در اوایل پاییز نیز پیشنهاد می‌شود.

زمان مناسب برای شارژ کولر گازی

یکی از مواردی که در حفظ کارایی کولر گازی نقش کلیدی دارد، شارژ به‌موقع گاز مبرد است. اما سوالی که برای بسیاری از کاربران مطرح می‌شود این است که چه زمانی باید اقدام به شارژ گاز کنند؟

• کاهش محسوس سرمای کولر.
• صدای غیرعادی از کمپرسور یا فن.
• برفک زدن روی لوله‌ها یا اواپراتور.
• نمایش ارورهای مرتبط با فشار گاز.

در این مواقع، بهتر است از یک تکنسین متخصص برای شارژ اصولی استفاده کنید تا از آسیب به کمپرسور جلوگیری شود.

فصل مناسب برای سرویس کولرگازی

سرویس کولر گازی در فصل مناسب می‌تواند از بروز خرابی‌های ناگهانی و هزینه‌های اضافی جلوگیری کند. انتخاب زمان درست برای این کار، به آمادگی بیشتر دستگاه در فصل گرما منجر خواهد شد. اواخر زمستان و اوایل بهار، بهترین زمان برای سرویس کولر است؛ زیرا فشار کاری روی تکنسین‌ها کمتر بوده، قیمت خدمات متعادل‌تر است و می‌توان بدون عجله، تمامی بخش‌ها را بررسی و سرویس کرد.

اهمیت سرویس دوره‌ای کولر گازی برای عملکرد بهتر در تابستان

در نهایت، سرویس منظم و به‌موقع کولر گازی نه تنها از بروز مشکلاتی مانند خنک نکردن یا نشت آب جلوگیری می‌کند، بلکه باعث افزایش راندمان، کاهش مصرف برق و افزایش عمر مفید دستگاه نیز می‌شود. اگرچه برخی از مراحل سرویس را می‌توان در منزل انجام داد، اما در موارد حساس مثل شارژ گاز یا بررسی کمپرسور، بهتر است از خدمات یک تکنسین مجرب استفاده شود. با یک سرویس ساده در ابتدای فصل گرما، می‌توانید با خیالی آسوده از سرمای مطبوع کولر خود در طول تابستان لذت ببرید.