زمان مطالعه: ۴ دقیقه
مهریه هنوز هم یکی از بحث‌برانگیزترین بخش‌های شروع زندگی مشترک است؛ مخصوصاً وقتی پای طلا در میان باشد. طلا سالهاست که به‌عنوان نمادی از ارزش و ضمانت در مهریه تعیین می‌شود. اما با توجه به نوسان‌های شدید قیمت، کاهش قدرت خرید و شرایط اقتصادی کشور، نگاه خانواده‌ها به آن نیز تغییر کرده است. در این مقاله بررسی می‌کنیم که چرا خرید طلا همچنان یکی از گزینه‌های اول در تعیین مهریه باقی مانده، این انتخاب چه تأثیری در تصمیم‌گیری‌های خانواده‌ها دارد، و چرا در برخی موارد، طلا به‌جای ایجاد اطمینان، به عاملی برای فشار مالی و تنش روانی تبدیل می‌شود.
نقش و حقوق طلا در مهریه
آیا طلا هنوز ارزش دارد؟ از نظر اقتصادی، طلا یکی از پایدارترین دارایی‌هاست. طی ۱۰ سال گذشته، قیمت طلا در ایران بیش از ۱۵ برابر شده. همین رشد، باعث شده طلا همچنان یکی از گزینه‌های مهم در انتخاب مهریه باشد. از نظر فرهنگی هم در خیلی از خانواده‌ها، طلا نسبت به سکه، پول نقد یا حتی ملک ترجیح داده می‌شود. اما چرا این انتخاب هنوز تا این حد رایج است؟
- طلا قابل حمل است و نقدشوندگی بالایی دارد
- در مراسم عقد به‌عنوان هدیه قابل نمایش است
- قیمتش همیشه رشد داشته، حتی در بحران‌ها
طلا در مهریه؛ نمایش اجتماعی یا پشتوانه مالی؟
مهریه حق زن است. اما در عمل، خیلی وقت‌ها به ابزار چانه‌زنی یا رقابت فرهنگی تبدیل شده. برخی خانواده‌ها هنگام خرید طلا برای مهریه، نه به ارزش واقعی آن، بلکه به «چشم و هم‌چشمی» فکر می‌کنند. این یعنی طلا بیشتر نقش نمایشی دارد تا پشتوانه‌ای واقعی.
جالب اینکه در یک نظرسنجی بین کاربران شبکه‌های اجتماعی، بیش از ۶۲٪ معتقد بودند طلا در مهریه بیشتر جنبه ظاهری دارد تا کارکردی. وقتی در مراسم عقد، تعداد سکه یا میزان طلای مهریه، با صدای بلند اعلام می‌شود، این سوال پیش می‌آید که چه چیزی مهم‌تر است: آرامش آینده یا ظاهر مراسم؟
دغدغه‌های اقتصادی خرید طلا برای مهریه چیست؟
بیایید کمی دقیق‌تر نگاه کنیم. قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در مرداد ۱۴۰۴ به ۷ میلیون تومان رسیده. حالا تصور کنید مهریه‌تان شامل ۱۰۰ گرم طلا باشد. در زمان عقد شاید بهای آن منطقی به نظر برسد، اما در زمان وصول، برای زوجین ممکن است تبدیل به یک بحران شود. قیمت طلای امروز برای مهریه (تابستان ۱۴۰۴):
| مقدار طلا | قیمت حدودی (تومان) |
|---|---|
| ۵۰ گرم | ۳۵۰ میلیون |
| ۱۰۰ گرم | ۷۰۰ میلیون |
| ۲۰۰ گرم | ۱ میلیارد و ۴۰۰ |
مهریه هر مقدار که باشد، اگر به‌صورت طلا تعیین شود و مرد توان پرداخت آن را نداشته باشد، قانون می‌تواند او را با پیامدهایی مثل توقیف اموال یا حتی بازداشت مواجه کند.
آیا حذف طلا از مهریه منطقی است؟
حذف کامل طلا از مهریه شاید برای برخی افراطی به‌نظر برسد، اما واقعیت این است که بعضی خانواده‌ها به‌جای طلا، گزینه‌های دیگری را در نظر می‌گیرند: سکه، پول نقد، ملک یا حتی مهریه عندالاستطاعه. اما حذف طلا همیشه هم عاقلانه نیست. چون:
- طلا ارزش خود را در بلندمدت حفظ می‌کند
- برخلاف سکه، کمتر مشمول نوسانات سیاسی است
- هزینه نگهداری یا انتقال ندارد
خرید طلا برای مهریه؛ عقلانی یا احساسی؟
خرید طلا برای مهریه در بسیاری از موارد بیشتر از آن‌که تصمیمی منطقی باشد، نتیجه فشارهای فرهنگی و چشم‌و‌هم‌چشمی است. خانواده‌ها گاهی به جای محاسبه واقع‌بینانه، تحت تأثیر فضای مراسم یا قضاوت اطرافیان، طلا را به‌عنوان مهریه‌ای سنگین انتخاب می‌کنند؛ بدون آن‌که به تبعات مالی و روانی آن در آینده فکر کنند.
اگر قرار است طلا بخشی از مهریه باشد، باید چند نکته به‌طور جدی بررسی شود: قیمت روز طلا، توان مالی طرفین و احتمال افزایش ارزش آن در سال‌های بعد. مهم‌تر از همه، این تصمیم باید بر پایه آگاهی و منطق گرفته شود، نه صرفاً برای نمایش یا حرف مردم. چون مهریه قرار است یک پشتوانه باشد.
نظر مشاوران خانواده در مورد مهریه با طلا چیست؟
مشاوران خانواده معتقدند سنگینی مهریه، به‌خصوص وقتی با طلا تعیین می‌شود، نه باعث استحکام رابطه می‌شود و نه مانع جدایی. فقط می‌تواند مشکلات را در زمان اختلاف بیشتر کند. آن‌ها توصیه می‌کنند:
- مهریه نباید بار روانی یا مالی سنگین ایجاد کند
- مهریه سنگین باعث افزایش جدایی نمی‌شود، اما می‌تواند جدا شدن را پرهزینه کند
- بهتر است میزان طلا در مهریه، نه آن‌قدر کم باشد که بی‌ارزش تلقی شود، و نه آن‌قدر سنگین که پرداخت آن در عمل امکان‌پذیر نباشد.
همچنین پیشنهاد می‌کنند خانواده‌ها پیش از عقد، جلسات مشاوره حقوقی و روانشناسی داشته باشند تا در مورد مهریه تصمیمی آگاهانه بگیرند.
طلا در مهریه؛ سنتی که نیاز به بررسی دارد
طلا سالهاست جایگاه ثابتی در تعیین مهریه دارد؛ اما با توجه به شرایط اقتصادی امروز، ادامه‌ی این سنت به شکل گذشته نیاز به بازنگری دارد. بهتر است نگاه‌مان به طلا در مهریه منطقی‌تر و واقع‌بینانه‌تر باشد. صرفاً انتخابی معقول، متناسب با توان مالی و دور از نگاه‌های احساسی یا فشارهای اجتماعی.
خرید طلا از الوقسطی با شرایط پرداخت ویژه
اگر طلا را برای مهریه در نظر دارید اما پرداخت یک‌جای آن از نظر مالی دشوار است، خرید طلا به‌صورت قسطی از الوقسطی می‌تواند راه‌حلی مناسب باشد. این روش به شما امکان می‌دهد بدون نیاز به ضامن، در چند قسط مشخص طلا تهیه کنید؛ آن هم با فاکتور رسمی و مالکیت کامل از ابتدای خرید. چنین شرایطی به خانواده‌ها کمک می‌کند که بدون فشار اقتصادی، تصمیمی منطقی و قابل اجرا برای مهریه بگیرند.
از طرفی، شاید برخی آقایان بخواهند مهریه را بدون اینکه بحثی از جدایی در میان باشد، زودتر و با رضایت کامل پرداخت کنند. این کار نه‌تنها باعث کاهش تنش‌های احتمالی در آینده می‌شود، بلکه احترام به توافقات ابتدای زندگی را هم نشان می‌دهد. در چنین مواردی، خرید قسطی طلا فرصتی فراهم می‌کند تا این تعهد بدون فشار مالی و در چارچوبی شفاف ادا شود.