زمان مطالعه: ۵ دقیقه
طرز کار مایکروویو یکی از پرسش‌های رایجی‌ست که پیش از خرید این دستگاه باید به آن پاسخ داد. مایکروویو با استفاده از امواج الکترومغناطیسی، غذا را از درون گرم می‌کند. به‌همین دلیل، سرعت پخت و گرم‌کردن در آن بسیار بالاست. با توجه به اینکه ارزش بازار جهانی این دستگاه در سال ۲۰۲۴ بیش از ۱۶ میلیارد دلار برآورد شده، می‌توان فهمید که استفاده از آن در جهان به‌شدت فراگیر شده است. اگر قصدخرید مایکروویو دارید، آشنایی با نحوه عملکرد و اجزای اصلی آن، اهمیت بالایی دارد.
طرز کار مایکروویو چگونه است؟
طرز کار مایکروویو بر پایه تولید و انتشار امواج الکترومغناطیسی با فرکانس حدود ۲.۴۵ گیگاهرتز است که توسط قطعه‌ای به‌نام مگنترون تولید می‌شوند. این امواج به مولکول‌های آب، چربی و قند موجود در غذا برخورد می‌کنند و آن‌ها را وادار به لرزش شدید می‌کنند؛ نتیجه این لرزش، تولید گرما از درون ماده غذایی است. برخلاف اجاق‌های سنتی که گرما را از بیرون منتقل می‌کنند، در مایکروویو فرآیند گرمایش از درون انجام می‌شود؛ به همین دلیل، سرعت گرم شدن مواد غذایی بیشتر است و انرژی کمتری هدر می‌رود.
اجزای مهم در طرز کار مایکروویو
برای اینکه مایکروویو بتواند غذا را به‌سرعت و یکنواخت گرم کند، نیاز به همکاری دقیق چند قطعه کلیدی دارد. هرکدام از این اجزا، وظیفه‌ای مشخص در تولید، هدایت و کنترل امواج گرمایی دارند. در ادامه، اجزای اصلی در طرز کار مایکروویو را به‌زبان ساده معرفی می‌کنیم تا بهتر متوجه شوید هر بخش چه نقشی در این فرایند دارد.
مگنترون چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
مگنترون مهم ترین قسمت مایکروویو است. این قطعه وظیفه دارد امواج مایکروویو را تولید کند؛ یعنی همان امواجی که به غذا برخورد می‌کنند و آن را از درون گرم می‌کنند. مگنترون انرژی الکتریکی را به امواج با فرکانس بالا (حدود ۲.۴۵ گیگاهرتز) تبدیل می‌کند. بدون مگنترون، مایکروویو هیچ گرمایی تولید نمی‌کرد.
مبدل ولتاژ بالا چه نقشی دارد؟
برای اینکه مگنترون بتواند امواج مورد نیاز را تولید کند، باید انرژی بسیار زیادی دریافت کند. مبدل ولتاژ بالا این وظیفه را بر عهده دارد؛ یعنی ولتاژ برق شهری را به مقدار بالاتری (معمولاً چند هزار ولت) تبدیل می‌کند تا مگنترون بتواند با توان کافی کار کند.
میکروکنترلر چه نقشی در کنترل دارد؟
میکروکنترلر مغز مایکروویو است. این قطعه برنامه‌هایی مثل تنظیم دما، زمان پخت، حالت یخ‌زدایی و حتی عملکرد دکمه‌ها را مدیریت می‌کند. وقتی شما یک دکمه روی پنل فشار می‌دهید، این دستور توسط میکروکنترلر تحلیل می‌شود و فرمان لازم به دیگر قطعات فرستاده می‌شود.
موج‌بَر چیست؟
موج‌بَر یا Waveguide یک کانال فلزی است که امواج تولیدشده توسط مگنترون را به فضای داخلی مایکروویو هدایت می‌کند. این کانال جلوی پخش بی‌هدف امواج را می‌گیرد و باعث می‌شود امواج به‌طور مستقیم وارد محفظه غذا شوند. به‌بیان ساده، موج‌بَر همان راهی‌ست که امواج از طریق آن به سراغ غذای شما می‌روند.
فن یا تهویه چرا مهم است؟
در حین کار مایکروویو، مگنترون و سایر قطعات حرارت زیادی تولید می‌کنند. فن تهویه وظیفه دارد این گرما را از داخل دستگاه خارج کند تا عملکرد قطعات دچار اختلال نشود. همچنین کمک می‌کند تا گرمای داخل محفظه پخش یکنواخت‌تری داشته باشد و غذا بهتر گرم شود. نبود فن می‌تواند باعث داغ شدن بیش‌ازحد و آسیب به مایکروویو شود.
مایکروویو چگونه برق را به گرما تبدیل می‌کند؟
مایکروویو برق را مستقیماً به گرما تبدیل نمی‌کند، بلکه ابتدا برق را وارد مدار مبدل ولتاژ بالا می‌کند تا انرژی لازم برای فعال‌سازی مگنترون تامین شود. مگنترون این انرژی را به امواج الکترومغناطیسی با فرکانسی خاص تبدیل می‌کند. این امواج، زمانی که به مولکول‌های قطبی موجود در غذا (مثل آب و چربی) برخورد می‌کنند، باعث لرزش سریع آن‌ها می‌شوند. این لرزش پی‌درپی، اصطکاک ایجاد می‌کند و اصطکاک همان چیزی‌ست که گرما را از درون ماده غذایی به‌وجود می‌آورد.
آیا امواج مایکروویو مضر هستند؟
پرسشی که ذهن بسیاری از کاربران را به خود مشغول کرده این است که آیا امواج مایکروویو برای بدن انسان مضرند یا خیر؟ واقعیت این است که امواج مایکروویو در دسته‌ی امواج غیر یونی قرار می‌گیرند؛ یعنی برخلاف پرتوهای ایکس یا گاما، توانایی شکستن ساختار DNA یا ایجاد سرطان را ندارند. با این حال، رعایت نکات ایمنی در استفاده از دستگاه اهمیت زیادی دارد. در ادامه، نکاتی مهم درباره ایمنی امواج مایکروویو آورده شده:
- مایکروویوهای استاندارد دارای پوشش محافظ هستند که جلوی نشت امواج را می‌گیرند؛ در صورت آسیب‌دیدن درب یا بدنه، استفاده از دستگاه ممنوع است.
- امواج فقط تا زمانی فعال‌اند که درِ دستگاه بسته باشد؛ هنگام باز کردن در، تولید امواج قطع می‌شود.
- نگهداری از مایکروویو بررسی نشده می‌تواند خطر نشت امواج را افزایش دهد؛ بهتر است سالیانه توسط تکنسین بررسی شود.
- قرار گرفتن مستقیم در معرض امواج مایکروویو تنها در صورت خرابی دستگاه ممکن است، و در حالت طبیعی، هیچ خطری برای سلامتی ایجاد نمی‌شود.
- استفاده از ظروف فلزی یا بسته‌بندی‌های نامناسب می‌تواند باعث برگشت امواج و اختلال در عملکرد دستگاه شود.
پس اگر مایکروویو سالم و استاندارد باشد و از آن به‌درستی استفاده شود، امواج آن برای بدن انسان مضر نیستند. برای اطلاعات بیشتر در این مورد، پیشنهاد می‌کنم مقاله “آیا مایکروویو سرطانزاست؟” را مطالعه کنید.
مزایا و معایب استفاده از مایکروفر
استفاده از مایکروفر در آشپزخانه‌های امروزی به‌دلیل سرعت بالا و کاربری ساده‌اش بسیار رایج شده، اما پیش از اتکا به آن در برنامه غذایی روزانه، بهتر است با مزایا و معایب این دستگاه آشنا شوید. اگر قصد خرید مایکروویو دارید، بهتر است نقاط قوت و ضعف آن را بشناسید تا بتوانید تصمیم آگاهانه‌تری بگیرید. در جدول زیر، مهم‌ترین مزایا و معایب مایکروفر را مقایسه کرده‌ایم:
مزایا | معایب |
گرم‌کردن سریع و یکنواخت غذا | عدم پخت کامل برخی مواد غذایی مثل گوشت حجیم |
مصرف انرژی کمتر نسبت به اجاق گاز | محدودیت در استفاده از ظروف فلزی یا خاص |
استفاده آسان با دکمه‌های خودکار و تایمر | احتمال کاهش ارزش غذایی در صورت استفاده نادرست |
مناسب برای یخ‌زدایی سریع | نیاز به نگهداری دقیق و بررسی نشتی امواج |
بدون نیاز به پیش‌گرمایش | طعم غذا ممکن است نسبت به پخت سنتی متفاوت باشد |
هر آنچه باید درباره طرز کار مایکروویو بدانید!
با شناخت دقیق طرز کار مایکروویو و بررسی اجزای کلیدی، عملکرد گرمایشی، مزایا و محدودیت‌های آن، می‌توان دید روشن‌تری نسبت به این وسیله کاربردی پیدا کرد. اگر به‌دلیل محدودیت بودجه امکان خرید نقدی ندارید، نگران نباشید؛ فروشگاهالوقسطی شرایطی فراهم کرده تا بتوانید بهترین مدل‌های مایکروویو را به‌صورت اقساطی تهیه کنید.