زمان مطالعه: ۵ دقیقه
تا به حال از خود پرسیده‌اید که آیا ممکن است برخی اپلیکیشن‌ها بدون اجازه‌ی شما، فعالیت‌هایتان را ردیابی کنند و به اطلاعاتتان دسترسی داشته باشند؟ واقعیت این است که در پشت ظاهر ساده‌ی بسیاری از اپ‌های اندرویدی، فرآیندهایی در حال اجراست که حتی خود کاربر نیز از آن‌ها بی‌اطلاع است. با توجه به اینکه بخش زیادی از فعالیت‌های روزمره‌ی ما از طریق گوشی همراه انجام می‌شود، حفظ حریم خصوصی به یک ضرورت تبدیل شده است. هنگام خرید گوشی موبایل، معمولاً به مشخصاتی مانند دوربین یا قدرت پردازنده توجه می‌شود، اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چه میزان از اطلاعات شخصی شما ممکن است در معرض ردیابی قرار گیرد؟
در این مقاله، قصد داریم چهار نشانه‌ی مهم ردیابی توسط اپلیکیشن‌های اندرویدی را معرفی کنیم؛ نشانه‌هایی که ممکن است روزانه با آن‌ها مواجه شوید، اما به‌دلیل ناآگاهی، از کنارشان عبور می‌کنید. با آگاهی از این موارد، می‌توانید امنیت گوشی خود را افزایش داده و از سوءاستفاده‌ی احتمالی از اطلاعاتتان جلوگیری نمایید.
نشانه اول: مصرف غیر عادی باتری و اینترنت
اگر متوجه شدید که باتری گوشی شما سریع‌تر از حالت معمول تخلیه می‌شود یا مصرف اینترنت بدون دلیل مشخصی افزایش یافته است، ممکن است اپلیکیشنی در پس‌زمینه در حال انجام فعالیت‌هایی مشکوک باشد. زمانی که یک اپلیکیشن بدون استفاده‌ی مستقیم از سوی شما، به‌طور مداوم باتری یا اینترنت مصرف می‌کند، این احتمال وجود دارد که در حال ردیابی یا ارسال اطلاعات باشد. برای بررسی دقیق‌تر، وارد تنظیمات گوشی شوید و در بخش‌های «مصرف باتری» و «مصرف اینترنت»، میزان مصرف هر اپلیکیشن را بررسی کنید. اگر برنامه‌ای مشاهده کردید که بدون اجرا شدن توسط شما همچنان فعال است و مصرف بالایی دارد، توصیه می‌شود آن را با دقت بیشتری بررسی یا در صورت لزوم حذف کنید؛ چرا که این رفتار معمولاً نشانه‌ای از فعالیت در پس‌زمینه و ارسال اطلاعات به سرورهای ناشناس است.
نشانه دوم: مجوزهای بیش از حد
یکی از نشانه‌های آشکار ردیابی در اپلیکیشن‌های اندرویدی، درخواست مجوزهایی‌ست که هیچ ارتباطی با عملکرد اصلی برنامه ندارند. به‌عنوان مثال، اگر اپلیکیشن چراغ‌قوه درخواست دسترسی به موقعیت مکانی یا مخاطبین داشته باشد، جای تردید وجود دارد.
هر مجوزی که به یک اپلیکیشن داده می‌شود، به‌معنای فراهم شدن امکان دسترسی به بخشی از اطلاعات شخصی کاربر است. برای نمونه، مشخص نیست چرا اپلیکیشن ماشین‌حساب باید به میکروفون یا موقعیت مکانی دستگاه دسترسی داشته باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از اپلیکیشن‌ها به‌طور میانگین بیش از ۱۰ مجوز مهم دریافت می‌کنند؛ موضوعی که می‌تواند حریم خصوصی کاربران را تهدید کند.
برای مدیریت این دسترسی‌ها، کافی‌ست به تنظیمات گوشی مراجعه کرده، وارد بخش «مدیریت مجوزها» شوید و بررسی کنید که هر اپلیکیشن به چه داده و اطلاعاتی دسترسی دارد. در صورت مشاهده‌ی مجوزهای غیرضروری مانند دسترسی به دوربین، میکروفون یا مخاطبین، آن‌ها را غیرفعال کنید. این اقدام ساده، یکی از مؤثرترین راهکارها برای جلوگیری از ردیابی‌های پنهان است. توصیه می‌شود تنها زمانی به اپلیکیشنی مجوز دهید که واقعاً به آن نیاز داشته باشد؛ همین اقدام کوچک می‌تواند شما را از آسیب‌های احتمالی در امان نگه دارد.
نشانه سوم: تبلیغات هدفمند عجیب
اگر تا به حال برایتان پیش آمده که درباره‌ی موضوعی صحبت کرده‌اید و تنها چند دقیقه بعد، تبلیغات مرتبط با آن را در گوشی خود مشاهده کرده‌اید، بدانید که این اتفاق صرفاً یک تصادف نیست. بسیاری از اپلیکیشن‌ها با دسترسی به میکروفون، موقعیت مکانی و حتی الگوهای رفتاری کاربران، اقدام به جمع‌آوری داده کرده و آن را به سرورهای تبلیغاتی ارسال می‌کنند. نتیجه این روند، نمایش تبلیغاتی است که به‌طرز غیرمنتظره‌ای با علایق و گفت‌وگوهای شما هم‌خوانی دارد؛ حتی در صورتی که هرگز آن موضوع را جست‌وجو نکرده باشید.
برای جلوگیری از این نوع ردیابی، لازم است مدیریت مجوزهای اپلیکیشن‌ها را چک کنید. دسترسی به میکروفون و موقعیت مکانی را تنها برای اپ‌هایی فعال نگه دارید که واقعاً به آن‌ها نیاز دارید. از نصب اپلیکیشن‌هایی که از منابع نامعتبر دریافت شده‌اند یا درخواست مجوزهای غیرمنطقی دارند، خودداری کرده و در صورت وجود، آن‌ها را حذف نمایید. همچنین، پاک‌سازی منظم تاریخچه مرورگر و کوکی‌ها می‌تواند نقش مؤثری در کاهش ردیابی تبلیغاتی داشته باشد.
نشانه چهارم: فعالیت گوشی وقتی استفاده نمی‌کنید
اگر در زمانی که از گوشی خود استفاده نمی‌کنید، صفحه‌نمایش به‌طور ناگهانی روشن می‌شود یا هنگام مکالمات تلفنی صداهای غیرعادی به گوش می‌رسد، ممکن است این موارد نشانه‌ای از فعالیت پنهان یک اپلیکیشن مشکوک باشد. برخی اپلیکیشن‌ها یا بدافزارها، بدون اطلاع کاربر می‌توانند میکروفون یا دوربین دستگاه را فعال کرده و اطلاعات را به سرورهای ناشناس ارسال کنند. این نوع فعالیت‌ها معمولاً با مصرف غیرعادی باتری یا حجم اینترنت همراه هستند و مستقیماً امنیت و حریم خصوصی کاربران را تهدید می‌کنند.
برای شناسایی چنین مواردی، کافی‌ست به بخش تنظیمات گوشی مراجعه کرده و میزان مصرف باتری و داده‌ی هر اپلیکیشن را بررسی نمایید. چنانچه اپلیکیشنی مشاهده کردید که علی‌رغم عدم استفاده، مصرف بالایی دارد، توصیه می‌شود مجوزهای آن را محدود کرده یا به‌طور کامل حذف نمایید. همچنین استفاده از اپلیکیشن‌های ضدجاسوسی و در شرایط بحرانی، بازگرداندن دستگاه به تنظیمات کارخانه، می‌تواند راهکاری برای حفظ امنیت باشد. توجه به رفتارهای غیرعادی گوشی، گاهی می‌تواند تنها نشانه‌ای باشد که از ردیابی مخفیانه‌ی اطلاعات شما خبر می‌دهد.
چطور جلوی ردیابی رو بگیریم؟
اگر قصد دارید از ردیابی اپلیکیشن‌ها در گوشی اندرویدی خود جلوگیری کنید، می‌توانید با انجام چند اقدام ساده اما مؤثر، حریم خصوصی خود را تا حد زیادی حفظ نمایید:
- مدیریت مجوزهای اپلیکیشن‌ها: به تنظیمات گوشی مراجعه کرده و وارد بخش «حریم خصوصی» شوید. در قسمت «مدیریت مجوزها» می‌توانید مشاهده کنید هر اپلیکیشن به چه امکاناتی دسترسی دارد. در صورتی که اپلیکیشنی بدون نیاز مشخص به دوربین، میکروفون یا سایر بخش‌های حساس دسترسی دارد، توصیه می‌شود آن مجوزها را غیرفعال نمایید.
- غیرفعال‌سازی شخصی‌سازی تبلیغات: در تنظیمات بخش «Google» یا «تبلیغات»، گزینه‌ی «انصراف از شخصی‌سازی تبلیغات» را فعال کنید. این اقدام موجب می‌شود تبلیغات مبتنی بر رفتار کاربر غیرفعال شده و اطلاعات شما کمتر مورد استفاده قرار گیرد.
- استفاده از مرورگرهای حریم‌خصوصی‌محور: مرورگرهایی مانند Firefox Focus یا DuckDuckGo به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که ردیابی‌های اینترنتی را مسدود کرده و تجربه‌ای امن‌تر از وب‌گردی فراهم کنند.
- نصب اپلیکیشن‌های مسدودکننده ردیاب: برنامه‌هایی نظیر Blokada یا App Tracking Protection می‌توانند فعالیت‌های ردیابی در سایر اپلیکیشن‌ها را شناسایی و مسدود نمایند.
- بازنشانی شناسه تبلیغاتی: از طریق بخش «Google» یا «تبلیغات» در تنظیمات گوشی، گزینه‌ی «بازنشانی شناسه تبلیغاتی» را انتخاب کنید تا شناسه جدیدی ایجاد شود و سابقه‌ی پیشین حذف گردد.
چنانچه این اقدامات به‌درستی انجام شوند، نه‌تنها از ردیابی‌های ناخواسته جلوگیری خواهد شد، بلکه کنترل بیشتری بر اطلاعات شخصی خود خواهید داشت. با مدیریت هوشمندانه مجوزها، استفاده از ابزارهای مناسب و آگاهی نسبت به رفتار اپلیکیشن‌ها، می‌توانید امنیت و حریم خصوصی دستگاه خود را به‌صورت مؤثر تقویت کنید. در نهایت، این شما هستید که باید تصمیم بگیرید چه اطلاعاتی را در اختیار کدام اپلیکیشن قرار دهید.
حفظ حریم خصوصی شما؛ گام‌های نهایی برای محافظت از اطلاعات شخصی
در این مقاله به بررسی روش‌های مختلف جلوگیری از ردیابی اپلیکیشن‌ها و حفظ حریم خصوصی در گوشی‌های اندرویدی پرداختیم. امیدواریم با استفاده از نکات مطرح‌شده، بتوانید امنیت دستگاه خود را تقویت کرده و از ردیابی‌های پنهان جلوگیری نمایید. با مدیریت هوشمندانه مجوزها، استفاده از ابزارهای ضدردیاب و آگاهی از رفتار اپلیکیشن‌ها، می‌توانید کنترل بیشتری بر اطلاعات شخصی خود داشته باشید و تجربه‌ای امن‌تر از استفاده از گوشی خود کسب کنید. به یاد داشته باشید که این شما هستید که باید تصمیم بگیرید چه اطلاعاتی را در اختیار اپلیکیشن‌ها قرار دهید و چطور از حریم خصوصی خود محافظت کنید.